فوتبال پارالمپیک چیست؟

افرادی که دارای معلولیت هستند، از نظر اضافه وزن، ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و استعمال دخانیات در مقایسه با جمعیت عمومی، احتمال داشتن بیماری های چاقی بیشتری دارند. بازی و شرکت در فوتبال در هر سطح می تواند تأثیر طولانی مدت بر سلامتی و رفاه یک فرد دارای معلولیت در داخل و خارج از زمین داشته باشد. در این مقاله از میدان از انواع ورزش های فوتبال به قوانین فوتبال پارالمپیک و دو رشته اصلی آن می پردازیم.

فوتبال پارالمپیک

فوتبال پارالمپیک از ورزش انجمن فوتبال برای ورزشکاران دارای معلولیت جسمی است. این ورزش ها به طور معمول با استفاده از قوانین فدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا) و با تغییراتی در زمینه بازی، تجهیزات، تعداد بازیکنان و سایر قوانین مورد نیاز انجام می شود تا بازی مناسب برای ورزشکاران باشد.

فرصت های رقابت در فوتبال پارالمپیک، آمادگی جسمانی بسیاری از افراد دارای معلولیت و فرصت های مشارکت ورزشی را که در دسترس آنهاست، به میزان قابل توجهی بهبود بخشیده است.

قوانین فوتبال پارالمپیک

دو نوع اصلی فوتبال معلولین فوتبال پنج نفره برای کم بینایان و نابینایان و فوتبال هفت نفره برای افراد فلج مغزی می‌باشد که مسابقات آن در بازی‌های پارالمپیک نیز برگزار می‌شود. البته فوتبال با ویلچر برقی و فوتبال معلولین قطع عضو نیز برای افراد معلول وجود دارد که مسابقات آن‌ها در بازی‌های پارالمپیک نیست.

فوتبال هفت نفره

سرعت، مهارت و رقابت چه ویژگی اصلی فوتبال هفت نفره است که اولین بار در سال 1984 به لیست بازی های پارالمپیک وارد شد. فوتبال هفت نفره نوعی از بازی فوتبال است که برای افراد مبتلا به فلج مغزی و ناراحتی‌های عصبی شامل سکته مغزی و آسیب مغزی پس از حادثه (PTSD) طراحی شده‌است. این ورزش توسط فدراسیون جهانی ورزش‌های فلج مغزی (CP-ISRA) سازماندهی می‌شود و بر اساس قوانین فیفا طراحی شده‌ است.

قوانین بازی هفت نفره

قوتبال هفت نفره تقریبا همان قوانین فوتبال یازده نفره را دارد ولی زمین و دروازه کوچک تر است. فیفا تغییراتی مبنی بر زمین بازی، اندازه دروازه‌ها، طول زمان بازی و تعویض برای بازیکنان معلول داده است. تغییر قوانین زیر در سال 2008 در مورد فوتبال هفت نفره اعمال شد.

زمین بازی

زمین بازی باید به شکل مستطیل بوده و ابعاد آن براساس اندازه‌ای که فیفا اعلام کرده است (حداکثر ۷۵*۵۵ متر و حداقل ۷۰*۵۰ متر) باید باشد. منطقه فنی نیز بایستی کاملاً مشخص شده باشد.

علامت گذاری زمین بازی

علامت گذاری باید براساس قوانین و مقررات فیفا بوده و پهنای همه خطوط بیش از 12 سانتیمتر (5 اینچ) نباشد.

میله های پرچم

بلندی میله پرچم نباید کمتر از 5.1 متر بوده و در هر یک از گوشه های زمین نصب شده باشد. می‌توانیم میله‌های پرچم را در دو انتهای خط میانی زمین نصب کنیم به شرطی که بلندی آن نباید کمتر از یک متر باشد و در قسمت بیرونی خط تماس نصب شود.

دروازه‌ها

ساختار دروازه‌ها هم مقرراتی دارد و رنگ آنها سفید است. دروازه‌ها باید بطور مطمئن در زمین فرو رفته باشد حتی اگر قابل حمل باشند. ابعاد دروازه باید ۲×۵ باشد.

توپ

باید مشخصات توپ بر طبق قوانین فیفا بوده و ویژگیهای آن توسط سازمان فیفا تصویب شده باشد.

تعداد بازیکنان

تعداد بازیکنان در هر تیم، حداکثر 12 نفر می‌باشد. که فقط 7 نفر در زمین بازی خواهند بود.

شرایط تعویض: بایستی در حین تعویض، شرایط فیفا را اعمال کرد. در مسابقات فوتبال هفت نفره، فقط می‌توانید سه تعویض و حداکثر با پنج بازیکن داشته باشید.

طبقه بندی

انواع معلولین بر اساس درجه معلولیت تقسیم بندی می شوند:

گروه 5: اختلال حرکتی در پاهایشان شامل می شود که حفظ تعادل را دشوار می کند.

گروه 6: در تمام دست و پاها اختلالات حرکتی وجود دارد و معمولا یک سمت بدن مشکل دارد.

گروه 8: ترکیبی از اختلالات دیگر است.

هر تیم باید حداقل یک و حداکثر 6 بازیکن از گروه 5 و تنها یک بازیکن از گروه 8 داشته باشد. بعد از دور گروهی هر تیم برتر هر گروه به نیم نهایی می روند تا برای کسب مدال طلا مبارزه کنند.

لوازم و تجهیزات بازیکنان

1. باید بازیکنان پیراهن (یا پیراهن کشباف)، شورت، جوراب، ساق بند، و کفش بپوشند. باید دروازه‌بان ها لباس های رنگی بر تن کنند تا اینکه آنها را با سایر بازیکنان تشخیص دهند.
2.  بازیکنان نمی‌توانند از چوب دستی و چوب زیربغل استفاده نمایند.
3. باید هر یک از بازیکنان شماره مخصوصی را در پشت پیراهن داشته باشند تا اینکه آنها را از همدیگر متمایز کند.

زمان بازی و مسابقه

• زمان هر نیمه بازی 30 دقیقه بوده و در بین آن 15 دقیقه برای استراحت اختصاص می‌دهند. داور می‌تواند در هریک از نیمه ها وقت اضافی بابت وقت تلف شده در حین تعویض، کمک به بازیکنان مصدوم، هدایت بازیکنان مصدوم به بیرون از زمین جهت مداوا و غیره منظور نماید.
• اگر در مسابقات نیمه نهایی، نهایی و تعیین قهرمانی تعداد امتیازهای هر دو تیم با همدیگر یکسان و برابر باشد، داور 2 زمان 10 دقیقه‌ای بعنوان وقت اضافی منظور می‌نماید.
• بازیکن باید قبل از شروع بازی ۷ متر از توپ فاصله داشته باشد.

آف ساید و اوت

فوتبال هفت نفره فاقد آف ساید می‌باشد. اوت را می توان با یک دست و حالت های مختلف انداخت.

خطاها و رفتارهای ناشایست

باید مشخص شود که خطا عمدی یا تصادفی بوده است و بعد طبق قوانین فیفا اخراج یا اخطار داده شود.

ضربه گل

1. توپ را در گوشه زمین و در نزدیکترین گوشه میله پرچم قرار می‌دهیم.
2. میله پرچم گوشه زمین نباید متحرک باشد.
3. مدافعان در زمان کرنر و کاشت توپ برای شوت کردن باید 7 متر فاصله داشته باشند.
4. توپ توسط یکی از بازیکنان تیم حمله کننده، زده می‌شود.
5. زمانی که به توپ شوت شود، توپ به حرکت در آمده و جریان پیدا می‌کند.
6. تا زمانی که این توپ با بازیکن دیگر تماس پیدا نکرده است، بازیکنی که به توپ را شوت کرده است، نمی‌تواند مجدداً به توپ ضربه بزند.
7. امتیازات به صورت ذیل باید داده شود: برد: ۳ امتیاز مساوی: یک امتیاز باخت: صفر

صعود از یک گروه و یک تیم لیگ باید براساس موارد زیر صورت گیرد:

• کسب بیشترین امتیاز در کلیه مسابقات گروه
• تفاضل گل در کلیه مسابقات گروه
• بیشترین تعداد گل‌های زده در تمامی مسابقات گروه

وقت اضافه

اگر تعداد امتیازات در بازی‌های پایانی هر گروه (Play-off) یا مسابقات فینال مساوی باشد، دو نیمه وقت اضافه هر کدام به مدت ۱۰ دقیقه به عنوان وقت اضافه در نظر گرفته می‌شود.

اگر چنانچه بعد از انجام بازی در وقت اضافه باز هم تیم‌ها با هم برابر باشند، تیم برنده با انجام ضربات پنالتی براساس قوانین فیفا مشخص خواهد شد.

قوانین انضباطی

هر بازیکنی که ۲ اخطار (کارت زرد) یا یک کارت قرمز در خلال تورنمنت‌ دریافت نماید، به‌طور اتوماتیک نمی‌تواند در بازی بعدی تیم خود شرکت نماید. هر بازیکنی که در هر تورنمنت دو کارت قرمز دریافت نماید، دیگر حق شرکت در این تورنمنت را ندارد.

کارت‌ها در تمامی مراحل تورنمنت مدنظر قرارگرفته و اعمال می‌شود. چنانچه فردی در مسابقات مرتکب رفتار غیر ورزشی شود، کمیته برگزاری مسابقات می تواند محرومیت هائی را در خصوص فرد قبل و بعد از بازی پیشنهاد نمایند.

محبوبیت

همانطور که شاید اغلب بدانید تا سال 2016 و المپیک و پارالمپیک ریو دو نوع فوتبال برای معلولین در نظر گرفته شده بود. فوتبال پنج نفره که مختص نابینایان بود و فوتبال 7 نفره برای افرادی که دچار نقص های جسمانی بودند. اما کمیته پارالمپیک تصمیم گرفت که فوتبال 7 نفره را از تورنمنت پارالمپیک حذف کند و تنها فوتبال پنج نفره جزو رقابت های پارالمپیک بماند. این یعنی این که از سال 2020 ورزش فوتبال هفت نفره در پارالمپیک حاضر نخواهد بود.

فوتبال پنج نفره

فوتبال پنج نفره که با نام‌های فوتبال و فوتبال نابینایان نیز شناخته می‌شود نوعی از بازی فوتبال است که برای افراد نابینا و کم‌بینا طراحی شده‌ است. این ورزش توسط فدراسیون جهانی ورزش‌های نابینایان (IBSA) سازماندهی می‌شود و قوانین آن بر اساس قوانین فیفا طراحی شده‌ است.

هر تیم متشکل از پنج نفر اعم از یک دروازه‌بان تشکیل شده‌ است. یک راهنما نیز از بیرون زمین بازیکنان را راهنمایی می‌کند. توپ مورد استفاده در این ورزش ایجاد صدا می‌کند و بدین وسیله بازیکنان را برای رسیدن به آن کمک می‌نماید. هر بازی از دو نیمه ۲۵ دقیقه‌ای تشکیل شده‌است که وقت استراحت ۱۰ دقیقه‌ای در میان آن قرار دارد.

قوانین فوتبال 5 نفره

به فوتبال معلولین کمتر از فوتبال عادی اهمیت داده می شود در حالی که استعداد های بی نظیری در آن ها یافت می شود. این ورزش برخلاف فوتبال 7 نفره همچنان جزو ورزش های پارالمپیکی است و در سال 2020 نیز شاهد حضور ورزشکاران آن در شهر توکیو خواهیم بود.

فوتبال 5 نفره ورزش به صورت رسمی از سال 1996 بازی می شود و اولین بار در پارالمپیک 2004 آتن وارد رقابت های المپیکی شد.

اصول این ورزش مانند فوتبال معمولی است اما زمین آن، دروازه آن و زمان بازی کوتاه تر شده است و معمولا زمین را با تابلو های تبلیغاتی یا تابلو های مخصوص می پوشانند تا بازیکنان محدوده زمین را بدانند. در ادامه قوانین آن را به صورت کامل در میدان بلاگ مرور می کنیم.

قوانین فوتبال پنج نفره

تعداد بازیکنان

در کل 5 نفر از هر تیم در زمین حضور دارند که 4 بازیکن و 1 دروازه بان هستند. دروازه بان در این ورزش بینا است اما حق خروج از محدوده تعیین شده خود را ندارد.

دروازه

محدوده دروازه بان برخلاف محوطه جریمه فوتبال به شکل نیم دایره است. در صورت ترک محوطه، تیم دیگر صاحب ضربه پنالتی می شود.

چند قانون

1. در این بازی قانون آفساید وجود ندارد.
2. بازیکنان می توانند با سر ضربه بزنند.
3. برای هر گونه تکل یا خطا کارت زرد در نظر گرفته می شود.
4. تعداد تعویض ها در بازی نامحدود بوده و بازی برای تعویض متوقف نمی شود.
5. اگر بازیکنان مدافع وارد محوطه دروازه بان خودی شوند، تیم حریف صاحب یک ضربه پنالتی می شود.
6. دروازه بان حق ندارد توپ را بلند تر از قد بازیکنان در زمین پرتاب کند.
7. ضربات ایستگاهی حتما باید به طور غیر مستقیم زده بشوند.
8. توپ این بازی باید دارای زنگ باشد که بازیکنان بتوانند محل توپ را تشخیص دهند.
9. بازیکنان هنگامی به طرف توپ یورش می برند باید صدایی از خود ایجاد کنند تا بازیکن حریف متوجه حرکت آن ها به سمت توپ شود.
10. یک راهنما در بیرون از زمین برای هر تیم حضور دارد تا بازیکنان را در حرکت راهنمایی کند.
11. تمام بازیکنان در زمین برای رعایت مساوات باید از چشم بند استفاده کنند.
12. بازی در دو نیمه 25 دقیقه برگزار می شود.
13. هر تیم می تواند در هر نیمه یک تایم اوت درخواست کند.

طبقه بندی

بازیکنان در فوتبال نابینایان در سه گروه طبقه بندی می شوند.

گروه 1: افرادی هستند که به صورت کامل نابینا هستند.
گروه 2 و 3: افرادی که مشکل یا نقصی در بینایی خود دارند اما به صورت کامل نابینا نیستند.

تورنمنت ها

مسابقات جهانی این رشته هر 4 سال یک بار و بین پارالمپیک ها برگزار می شود. مسابقات در بخش بانوان نیز به تازگی راه اندازی شده است.

تیم ملی ایران

تیم ملی ایران در سال 2004 شکل گرفت و امروزه یکی از تیم های قدرتمند این رشته است. تیم ملی ایران در اولین رقابت بین المللی خود در سال 2007 در تورنمنت نابینایان آسیا به میدان رفت و به عنوان سومی رسید. سال 2017 ایران موفق شد برای اولین بار جواز حضور در رقابت های بین المللی نابینایان جهان را کسب کند. تیم ملی ایران در پارالمپیک 2012 لندن به مقام پنجمی رسید. این تیم در پارالمپیک ریو موفق شد با شکست 2 بر 1 آرژانتین به فینال برسد و در آنجا با یک گل مغلوب برزیل شد.

در آخر

اگر اطلاعاتی دیگر در خصوص فوتبال پارالمپیک دارید با ما به اشتراک بگذارید. خوشحال می شویم مقاله ما را با اطلاعاتی که دارید کامل تر کنید. منتظر نظرات و پیشنهاد و انتقادهایتان هستیم.